Ekşi Maya Nasıl Yapılır?

Maya kavonozu -üstten görünüş

Ekşi Maya yıllar öncesinde büyüklerimizin kullandığı onlara göre sıradan, bize göreyse artık özel hale gelmiş bir maya türü. Babaanneme ekşi mayayı sorduğumda bana ''Biz ekşi maya bilmeyiz kızım. Bizim zamanımızda hamur yapınca hamurdan bir parça alır saklardık. Bir sonraki hamur yaptığımızda onu da içine atardık'' demesi aslında onlar için bu durumun ne kadar da normal olduğunu fark ettirdi. Tabi o zamanki unlar tam un. Ekmeklerin lezzeti de ona göredir muhtemelen.
Ekşi maya yapmaya karar vermem yine eşimin ekmek merakından sonra oldu. İlk ekşi maya denememi geçen kış yapmıştım. O zaman mayamın tutmadığını düşünerek caanım mayayı dökmüştüm. Bunun sebebi mayayı gözümde 'özel' hale getirmiş olmamdı. Başta söylediğim 'bizim için özel hale gelmiş' ile anlatmak istediğim buydu .Oysa ki bu maya öyle nazlı bir şey değil.
Şimdiki mayamdan 3-4 farklı ekmek yaptım ve hepsi de güzel kabardı. Öncelikle mayanın hazırlanmasını anlatayım. Ardından da aklıma gelen püf noktaları sizinle paylaşayım ki en güzel sonuca ulaşın inşallah. Buyurun tarife;




Malzemeler:
 Un 
Su
Cam kavanoz
Tahta kaşık




Yapılışı:
Mayanın hazırlanma süresi 4-5 gün kadar sürüyor. Bu süre birkaç gün daha uzayabilir. 10 güne kadar her şey normal. Mayanın tutmama ihtimali ise oldukça düşük.

1. gün 1 çay bardağı un ve yarım çay bardağı su kavanoza alınır. Tahta kaşıkla karıştırılarak ağzı  bir bezle kapatılır. Diğer günler yarım çay bardağı un, çeyrek çay bardağı su ilave ederek mayamızı 'besleme' işlemi gerçekleştirilir. Beslemede dikkat edilecek olan, bu işlemi aynı saatte yapmaktır. Besleme sırasında mayanın üzerinde kabuk oluşmuşsa alınarak işleme bu şekilde devam edilir.

Mayanın olduğunu kabarmasından, üzerindeki köpüklerden ve ekşi kokusundan anlayabilirsiniz. Maya miktarı 1-2 cm. kadar kabarıp yükselebilir. Mayamız artık kullanıma hazır demektir.

Olgunlaşmış mayanın üçte ikilik kısmını alarak ekmek yapımında kullanabilirsiniz. Kalanı da yeniden besleyerek buzdolabında kullanıma hazır maya elde etmiş olursunuz. Bu sefer besleme işleminde miktarlar başlangıçtaki gibi 1 çay bardağı un ve yarım çay bardağı su şeklindedir. Bu şekilde düzenli beslenen maya uzun süre etkinliğini yitirmeden kullanılabilir. 

-Mayayı ilk kez yapmak kadar saklamak da önemlidir. Ekşi bir ekmekse istediğiniz, haftada bir kez mayanızı beslemek size yeterli olacaktır. Tatlı ekmek için mayanızı üç günde bir beslemelisiniz. Maya ne kadar uzun süre kalırsa ekşilik de o oranda artacaktır.
-Dolapta bekleyen mayanız katı-sıvı şeklinde iki kısma ayrılır. Bu çok normaldir. Kullanmadan önce tahta kaşıkla karıştırıp gerekli miktarı içinden alırsınız. Tatlı ekmek için üstte kalan suyu dökerek mayanızı kullanabilirsiniz.
-Ben ekşi mayamı sabahları besledim. Siz de keyfinize göre sabah ya da akşam aynı saatte besleme işlemi yapabilirsiniz.
-Mayanın yapıldığı ortamın sıcaklığı da mayanın oluşumunda önemlidir. Serin ortamda hazırlanan mayanın oluşma süresi uzun olacaktır. Aynı şekilde sıcakta mayanın olgunlaşması hızlanacaktır. Fazla sıcaklıkta ise mayamız gereğinden fazla ekşiyip bozulacaktır. Oda sıcaklığı dediğimiz evlerimizdeki sıcaklık mayanın oluşumu için uygundur.
-Bazı ekşi maya tariflerinde besleme işlemi, mayanın büyük kısmını döküp kalan kısmından devam etmek suretiyle gerçekleştiriliyor. Bu şekilde yapıldığında dökülen maya israf olacağı için ben bu yöntemi kullanmadım. Mayanın oluşumunda herhangi bir olumsuzluğa neden olmadı.
-Miktarları az tuttum. Bu sayede maya oluşumuna kadar elimizde koca bir kase hamur olmasını önlemiş oldum.  İsterseniz ölçüleri artırarak da başlayabilirsiniz. Bu ölçülerle yapılan maya 30 cm çapında yuvarlak bir ekmek için yeterli oluyor.